Wymiana łożyska w kole rowerowym – poradnik

Łożysko to główny element piasty rowerowej, mający bardzo duży wpływ na komfort jazdy. W tym poradniku wyjaśnimy, jak przebiega wymiana łożyska w kole rowerowym oraz kiedy i dlaczego warto to zrobić.

Spis treści:

1. Wymiana łożyska w kole rowerowym – kiedy warto się tym zająć?
2. Narzędzia potrzebne do wymiany łożyska
3. Demontaż koła i łożyska
4. Montaż nowego łożyska
5. Testowanie i regulacja po wymianie
6. Zakończenie

Wymiana łożyska w kole rowerowym – kiedy warto się tym zająć?

Łożysko w kole rowerowym, a konkretnie w piaście, odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu płynności i efektywności ruchu koła. Zmniejsza tarcie pomiędzy piastą oraz osią, co pozwala na obracanie się koła z mniejszym oporem toczenia i tym samym wpływa na bardziej efektywną jazdę oraz niższy wydatek energetyczny kolarza. Komponent jest zaprojektowany w taki sposób, by równomiernie rozkładał siły działające na koło. W końcu cała sztuka polega na tym, żeby ciężar rozkładał się na całą obręcz, a nie tylko na jej górną część.

Podobnie jak niemal wszystkie ruchome elementy roweru, tak również łożyska są narażone na działanie warunków atmosferycznych, przez co muszą być odpowiednio nasmarowane, by dobrze spełniać swoją rolę. Dlatego od czasu do czasu wymagają konserwacji lub wymiany elementów (np. uszczelek). O nadmiernym zużyciu może świadczyć opór lub luz podczas pedałowania. Często od strony koła mogą wydobywać się też podejrzane dźwięki – piski lub trzaski. Usterka złapana w odpowiednim momencie pozwoli uniknąć dodatkowych kosztów – skończy się na wymianie samego łożyska, a nie całej piasty. 

W rowerach stosuje się różne rodzaje łożysk i warto je znać, jeśli planujesz samodzielną wymianę tej części w swoim jednośladzie. Od tego jaki typ łożyska zastosował producent, zależny będzie sposób konserwacji. Wyróżniamy:

• łożyska kulkowe, składające się z kulek umieszczonych pomiędzy dwoma pierścieniami. Ich zaletą jest łatwa i tania konserwacja;
• łożyska maszynowe o całkowicie zamkniętej konstrukcji co oznacza, że mają zastosowane specjalne uszczelnienia i nie da się ich rozłożyć na części pierwsze – konieczna jest wymiana całego łożyska. Trzeba je konserwować rzadziej, niż kulkowe odpowiedniki, ale są już nieco droższe. Dodatkowo wyróżniamy tu modele ceramiczne, które zapewniają jeszcze mniejsze opory toczenia, ale są jeszcze droższe od zwykłych.

To, jakie łożysko zastosujesz, zależy od Ciebie. Każdy rodzaj ma swoje zalety. A na jakie konkretnie modele warto zwrócić uwagę?

Łożysko piasty Bontrager 6902 LLH

Łożysko o wymiarach 28 x 15 x 7 mm, które wykonane jest ze stali. Dzięki uszczelnieniom LLH, które redukują tarcie i chronią przed zanieczyszczeniami, gwarantuje płynną pracę i długą żywotność. Produkt jest oryginalnym wyrobem marki Trek, rekomendowanym dla wszystkich rowerzystów szukających najwyższej jakości komponentów.

Przeczytaj także: Piszczące Hamulce w Rowerze – Jak Zdiagnozować i Naprawić?

Łożysko piasty Enduro Abec 3 MR 18307 LLB

Enduro Abec 3 to produkt stworzony z myślą o rowerzystach, którzy szukają niezawodnych i trwałych rozwiązań. Ma wewnętrzną średnicę 18 mm, zewnętrzną 30 mm oraz szerokoć 7 mm. Dzięki temu bardzo dobrze sprawdzi się do piast i starszych typów suportów, które mocowane są „na kwadrat”. Komponent jest bardzo odporny na obciążenia, a to dzięki wykonaniu ze stali chromowanej oraz twardości bieżni na poziomie R-62 w skali Rockwella.

Narzędzia potrzebne do wymiany łożyska

Z konserwacją łożyska w kole rowerowym poradzisz sobie z podstawowymi narzędziami. Przede wszystkim potrzebny będzie klucz płaski oraz klucz do konusów (ewentualnie bardzo cienki klucz płaski). Dodatkowo nie obejdzie się bez smaru oraz szmatki lub papieru, którym później wyczyścisz wszystkie zdemontowane elementy.

Demontaż koła i łożyska

Na początek dobra wiadomość – wymiana łożyska w kole rowerowym jest czynnością, którą można zaliczyć do tych o średniej trudności. Zdecydowanie trudniej jest założyć nową piastę, ponieważ  wymaga to rozebrania całego koła na części pierwsze i następnie złożenia go.

Dlatego tym bardziej warto zacząć od zadbania o łożyska. Pozwoli to uniknąć cięższych napraw, które dotyczą już całej piasty. Nie ma co ukrywać, większość rowerzystów decyduje się wtedy na wizytę w serwisie.

Jak zdjąć koło z roweru

Zdejmowanie koła z roweru to podstawowa umiejętność, która przyda Ci się nie tylko podczas pracy nad łożyskiem, ale również i w innych sytuacjach, a szczególnie przy wymianie opony lub dętki. Jeśli Twój rower wyposażony jest w tzw. szybkozamykacz, tak naprawdę nie potrzebujesz dodatkowych narzędzi, by w ciągu dosłownie kilku sekund ściągnąć koło. Wystarczy otworzyć dźwignię szybkozamykacza i poluzować nakrętkę z drugiej strony (odkręcaj ją do momentu, aż możliwe będzie zdjęcie koła).

Obecnie większość rowerów wyposażona jest w mechanizm umożliwiający ekspresowy i beznarzędziowy demontaż koła. Niektóre modele, szczególnie starsze, mogą jednak mieć tradycyjne mocowanie na śruby. W takim wypadku potrzebny będzie klucz płaski, którym ściągniesz nakrętki.

Usuwanie starego łożyska

Wymiana łożyska czy też jego konserwacja wiąże się z tym, że trzeba dobrać się bezpośrednio do piasty. W pierwszej kolejności dobrze jest odkręcić kasetę lub wolnobieg od piasty, bo bez tego trudno będzie wyciągnąć elementy łożyska. W tym celu przytrzymaj zębatkę i zdejmij nakrętkę kasety. W przypadku wolnobiegu przydatny będzie za to klucz do tego właśnie elementu. W tym wypadku mówimy jednak, jak przebiega wymiana łożyska w tylnym kole rowerowym. Z przednim jest łatwiej, bo tam nie trzeba odkręcać dodatkowych elementów.

Teraz musisz zabrać się za rozebranie piasty i tutaj potrzebny będzie klucz płaski oraz klucz do konusów (teoretycznie da się użyć tu po prostu drugiego płaskiego klucza, ale z uwagi na jego grubość, jest to bardzo trudne). Jednym kluczem musisz przytrzymać konus, a drugim zdjąć nakrętkę. W tym momencie bardzo ważne jest, by zapamiętać, co i w jakiej kolejności demontujesz. Później, podczas montażu, trzeba będzie zrobić to samo, ale w odwrotnej kolejności. A niełatwo znaleźć rysunek techniczny piasty, by dowiedzieć się, jak poskładać poszczególne elementy.

Kolejny krok to wyciągnięcie osi. Warto tutaj uważać, by z łożyska nie wypadły kulki (jeśli to właśnie ten typ zastosowany jest w rowerze). Mogą być jednak zaślepione uszczelką, a więc i ją trzeba będzie ściągnąć w celu demontażu całości. Pierwsza część roboty za Tobą – dostałeś się już do łożyska, a więc teraz można sprawdzić, jaki jest jego stan.

Zobacz również: Piasty w rowerze – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Czyszczenie i przygotowanie komponentów

Wyjmij wszystkie kulki z łożyska i dobrze je wytrzyj z zabrudzeń. Nie zapomnij również wyczyścić bieżni, po których toczą się kulki. Kiedy już wyczyścisz wszystkie części, z których składa się łożysko, musisz się im dokładnie przyjrzeć. Zarówno na kulkach, jak i bieżniach czy konusach, nie może być ubytków czy zniekształceń. Tak naprawdę już najmniejsze odstępstwa od pierwotnego stanu wymagają wymiany tych elementów na nowe. Tylko w ten sposób łożyska (i zresztą cała piasta) będą pracować tak, jak należy.

Przy okazji, skoro jesteś już na etapie demontażu łożyska, możesz zwrócić uwagę na bębenek piasty i skasować w nim „luzy” (jeśli je zauważysz). Zrobisz to za pomocą klucza imbusowego.

Montaż nowego łożyska

Kiedy już wszystkie części (nowe lub stare) są gotowe do tego, by złożyć je ponownie, proces montażu trzeba rozpocząć od nałożenia smaru. Łożysko to element, który bardzo potrzebuje dobrego smarowania, by spełnić swoją rolę. Nałóż nieco smaru na oś korpusu oraz bieżnie. Teraz możesz już ponownie wkładać do nich kulki. Również i te okrągłe elementy trzeba pokryć smarem, ale warto pamiętać o umiarze, ponieważ zbyt duża ilość sprawi, że częściowo wydostanie się ono na zewnątrz.

Kiedy wszystkie kulki są już na miejscu (pamiętaj, że ich liczba musi zgadzać się, co do jednej), przykryj je zaślepką lub uszczelką. Pozostaje jeszcze włożyć ośkę i przykręcić nakrętkę, którą trzeba było zdemontować na samym początku przy użyciu dwóch kluczy. 

Przy ponownym montażu piasty musisz zachować odpowiednie wyczucie. Poszczególnych elementów nie można dokręcać ani za mocno, ani zbyt słabo. Z jednej strony piast musi mieć swobodę, by móc się kręcić, a z drugiej nie mieć miejsca na luzy. 

Na końcu musisz jeszcze przykręcić kasetę lub wolnobieg (w przypadku tylnego koła).

Zapoznaj się także: Czy nowy łańcuch rowerowy trzeba smarować? Podpowiadamy

Testowanie i regulacja po wymianie

Po wymianie łożyska w kole rowerowym ważne jest, by upewnić się, że piasta jest odpowiednio złożona i działa sprawnie. Zwróć uwagę, czy wszystkie nakrętki i konusy są dobrze dokręcone. Sprawdź również, czy nie widać żadnych uszkodzeń, które mogłyby powstać podczas składania. 

Następnie podnieś rower tak, by koło znajdowało się w powietrzu i zakręć nim. Powinno obracać się płynnie i bez oporów. Nie może też wydawać pisków czy innych dźwięków, które mogą świadczyć o tym, że coś jest nie tak. Kołem poruszaj również w poprzek i zwróć uwagę, czy nie ma wyczuwalnych luzów. Jeśli tak będzie, konieczna jest regulacja konusów poprzez minimalne odkręcanie lub dokręcanie do momentu uzyskania stabilności.

Jeśli w tym momencie koło obraca się tak, jak powinno, możesz udać się na jazdę próbną i sprawdzić, czy przy większym obciążeniu złożone wcześniej elementy również spisują się bez zarzutów. Szczególnie zwróć uwagę na wibracje lub dźwięki, które mogą wydobywać się od strony piasty. 

Każda nieprawidłowość w działaniu może prowadzić do tego, że ponownie trzeba będzie odkręcać nakrętki i regulować konusy. Jednak nie trzeba się tym przejmować, ponieważ trudno jest dokręcić wszystko tak, by spasowane było idealnie, a już szczególnie wtedy, gdy robisz to po raz pierwszy. Natomiast warto poświęcić nieco więcej czasu, ponieważ niedokładnie złożony element szybciej „poprosi” o ponowny serwis. 

Do piasty zajrzyj ponownie po przejechaniu kilkunastu lub kilkudziesięciu kilometrów, by upewnić się, że nic się nie poluzowało.

Zakończenie

Jak widzisz, wymiana łożyska w kole rowerowym (lub naprawa czy smarowanie tego elementu) nie jest najtrudniejszym zadaniem. Całość da się wykonać w kilkanaście minut, a potrzebne będą do tego narzędzia i akcesoria, które zwykle znajdziesz w domowym warsztacie. 

Zapoznaj się z ofertą sklepu Sprint-Rowery, gdzie znajdziesz części oraz niezbędne narzędzia do samodzielnego serwisowania roweru.