Budowa roweru – wszystko, co musisz wiedzieć

Budowa roweru nie jest tak skomplikowana, jak może wydawać się na pierwszy rzut oka. Zrozumienie funkcji i działania poszczególnych elementów pomoże Ci nie tylko w lepszym zadbaniu o swój sprzęt, ale także ułatwi Ci bardziej świadomy wybór podczas zakupów. 

Podstawowe elementy budowy roweru

Na przestrzeni lat, rozwój technologii rowerowych wprowadził wiele zmian i ulepszeń, jednak zasada działania pozostała ta sama. Rama, koła, układ napędowy, hamulce i kierownica to kluczowe komponenty każdego roweru, bez względu na jego przeznaczenie.

Rodzaje ram rowerowych i ich znaczenie

Rama jest kręgosłupem roweru, łączącym wszystkie jego części w całość. Można ją porównać do głównego “rusztowania”, dla pozostałych elementów. Od jakości ramy i jej geometrii zależy to, jak rower będzie się prowadził i reagował w różnych sytuacjach.

Ramy stalowe

Są cenione za swoją wytrzymałość, elastyczność i zdolność do tłumienia drgań, co przekłada się na komfort jazdy. Ich trwałość i zdolność do absorbowania wstrząsów sprawiają, że są wciąż dobrym wyborem zwłaszcza w segmencie graveli turystycznych.

Przykładem roweru na stalowej ramie jest Marin Four Corners 2024, gravelowy model stworzony z myślą o miłośnikach wypraw długodystansowych. 

Wyposażony w stalową ramę CrMo 4130, Marin Four Corners ma nowoczesną geometrię i wydajny napęd Shimano Sora w układzie 2x9. Oprócz tego znajdziesz w nim mechaniczne hamulce tarczowe i opony o szerokości 40 mm, dzięki którym będziesz czuć się na nim pewnie nawet podczas szybkiej jazdy po szutrze. Poza tym, że jest niesamowicie wygodny, ma gniazda montażowe do toreb i bagażników, a w razie awarii stalową ramę jesteś w stanie naprawić niemal wszędzie. 

Ramy aluminiowe

Są cenione za swoją lekkość i sztywność, dzięki czemu są powszechnie stosowane w każdym typie rowerów. Lekkie konstrukcje z aluminium pozwalają na łatwiejsze manewrowanie rowerem i szybsze przyspieszanie, co pozytywnie wpływa na doznania z jazdy.

Przykładem roweru z aluminiową ramą jest Trek Dual Sport 2 Gen 5 2023, który łączy wytrzymałość z komfortem jazdy.

Trek Dual Sport 2 Gen 5 2023 to wszechstronny rower crossowy, wyposażony w lekką i wytrzymałą ramę z aluminium serii Alpha Gold. Zapewnia ona nie tylko niską wagę, ale również trwałość, co sprawia, że rower stworzony jest zarówno do jazdy miejskiej, jak i leśnych ścieżkach. Trek obejmuje swoje rowery dożywotnią gwarancją na ramę, co świadczy o wysokiej jakości wykonania i niezawodności. Wyposażony jest w system napędowy Shimano 2x9, który oferuje płynną i precyzyjną zmianę biegów, oraz hydrauliczne hamulce tarczowe zapewniające skuteczne hamowanie w każdych warunkach.  Szerokie opony Bontrager GR0 Comp umożliwiają komfortową jazdę zarówno na asfalcie, jak i na nieutwardzonych drogach.

Ramy karbonowe

Są synonimem zaawansowanej technologii i wydajności, oferując doskonałe właściwości jezdne i niską wagę. Unikalna struktura włókien węglowych sprawia, że ramy te mogą być precyzyjnie kształtowane, aby zoptymalizować sztywność i komfort jazdy w odpowiednich miejscach. 

Jak bardzo złożony jest ten proces? Zobacz nasze video z polskiej fabryki Kross!

• Ramy karbonowe są szczególnie cenione przez profesjonalnych kolarzy i pasjonatów rowerowych, którzy szukają najlepszego sprzętu do swoich treningów i wyścigów. Skutecznie absorbują drgania, co przekłada się na większy komfort i mniejsze zmęczenie rowerzysty. 
  
  
• Ponadto niska waga ramy pozwala na szybsze przyspieszanie i łatwiejsze pokonywanie wzniesień, co jest przydatne w wyścigach i podczas jazdy długodystansowej.
  
  
• Chociaż ramy karbonowe są droższe w porównaniu do stalowych i aluminiowych, ich zalety w zakresie wydajności i komfortu często przewyższają te dodatkowe koszty. 
  
  
• Ważne jest, aby pamiętać, że włókno węglowe jest bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne (zwłaszcza uderzenia punktowe od kamieni), dlatego rowery z ramami karbonowymi wymagają starannego użytkowania i konserwacji.

Układ napędowy i jego komponenty

Układ napędowy roweru to zespół elementów odpowiedzialnych za napędzanie tylnego koła.
W jego skład wchodzą m.in. korby, łańcuch, kaseta, przerzutki oraz pedały. Każdy z tych elementów odgrywa istotną rolę w efektywności i komforcie jazdy.

Korby i pedały

Bezpośrednio odpowiadają za przenoszenie mocy na tylne koło. Korby łączą pedały z mechanizmem napędowym (kaseta i łańcuch), a ich długość i materiał wykonania mają duże znaczenie dla komfortu i jakości jazdy.

Pedały poprawiają stabilność i kontrolę podczas pedałowania. Dostępne są różne rodzaje, od klasycznych „platform”, po zatrzaskowe SPD i hybrydowe, które łączą te dwa rozwiązania.

Przeczytaj także: Jak odkręcić zapieczone pedały w rowerze?

Przerzutki i kasety

Przerzutki i kasety to elementy układu napędowego roweru, które umożliwiają zmianę biegów i dostosowanie oporu pedałowania do warunków terenowych. 

• Przerzutki przednie i tylne pozwalają na płynne przełożenie łańcucha pomiędzy biegami.
  
  
• Kaseta, złożona z zestawu zębatek o różnej liczbie zębów, współpracuje z przerzutkami, umożliwiając precyzyjne dostosowanie przełożenia.
  

W rowerach szosowych i niektórych gravelach popularne są napędy 2x, które oferują dwie tarcze z przodu i szeroki zakres przełożeń. Przykładem jest mechanizm korbowy Shimano Tiagra FC-4700 z napędem 2 × 10, który zapewnia płynność jazdy i łatwość dostosowania oporu do różnych prędkości.

Z kolei w rowerach górskich standardem stały się napędy 1x, które upraszczają konstrukcję i zwiększają niezawodność, co jest istotne w trudnym terenie. Mechanizm korbowy Shimano Deore XT FC-M8100-1 z napędem 1 × 12 oferuje szeroki zakres przełożeń, zapewniając precyzyjne i skuteczne przenoszenie mocy.

Napęd 2x sprawdza się najlepiej na szosach i gravelach, gdzie liczy się elastycznosć przełożeń, natomiast napęd 1x jest idealny do jazdy górskiej i sportowej, gdzie prostota i niezawodność są priorytetem.

Systemy hamulcowe – rodzaje i zastosowania

System hamulcowy to podstawowy element roweru zapewniający bezpieczeństwo. Konstrukcja roweru na przestrzeni lat ulegała zmianom, a współczesne rowery wyposażone są w różne typy hamulców. Najpopularniejsze z nich to hamulce szczękowe i tarczowe, które różnią się zasadą działania, wydajnością oraz przeznaczeniem.

Hamulce szczękowe

Zwane również hamulcami typu V-brake, są najczęściej stosowane w rowerach miejskich i szosowych z niższej półki. Działają poprzez ściskanie obręczy koła, co powoduje jego zatrzymanie. Ich zaletą jest prostota konstrukcji, łatwość konserwacji oraz niska waga. Obecnie jest to rozwiązanie niemal w całości wyparte z rynku przez systemy hamulców tarczowych.

Przykładem roweru wyposażonego w hamulce szczękowe jest Kross Sentio 2.0 2024, model miejski, który ma prostą budowę, jest niedrogi i funkcjonalny.

Hamulce szczękowe są również tanie i łatwe do wymiany, jednak ich skuteczność może być ograniczona w mokrych warunkach, gdy obręcz koła jest śliska. Mimo to są one wystarczająco wydajne do codziennej jazdy miejskiej i rekreacyjnej.

Hamulce tarczowe

Oferują znacznie lepszą siłę hamowania w porównaniu do hamulców szczękowych, co sprawia, że coraz częściej spotkamy je w rowerach różnego typu. Działają poprzez zaciskanie tarczy hamulcowej, która jest przymocowana do piasty koła. Dzielą się na dwa główne typy: mechaniczne i hydrauliczne.

• Mechaniczne hamulce tarczowe – działają na zasadzie naciągu linki, która jest napinana przez klamkę hamulca. Są tańsze i prostsze w konserwacji niż hydrauliczne, ale oferują mniejszą siłę hamowania i precyzję. Mechaniczne hamulce tarczowe są dobrym wyborem dla rowerzystów, którzy szukają niedrogiego, ale skutecznego systemu hamowania.
  
  
• Hydrauliczne hamulce tarczowe – wykorzystują płyn hydrauliczny do przenoszenia siły z klamki hamulca na zacisk. Dzięki temu oferują znacznie większą siłę hamowania, lepszą modulację i są niezawodne w trudnych warunkach pogodowych. 

Przykładem roweru wyposażonego w hydrauliczne hamulce tarczowe jest Trek Marlin 6 Gen 3, jeden z najpopularniejszych rowerów górskich, jakie są na rynku.

Koła

Koła to podstawowe elementy roweru. Ich rozmiar i materiał wykonania wpływają na właściwości jezdne.

• Rozmiar kół – najczęściej spotykane rozmiary kół to 26, 27.5 i 29 cali. Mniejsze koła (26 cali) oferują lepszą zwrotność i przyspieszenie. Do niedawna rozmiar 26 cali był standardem w większości rowerów górskich. Większe koła (29 cali) zapewniają lepszą stabilność i łatwiejsze pokonywanie przeszkód, co sprawia, że są popularnym wyborem w rowerach cross-country i trekkingowych. Rozmiar 27.5 cali stanowi kompromis między zwrotnością a stabilnością.
  
  
• Materiał kół – mogą być one wykonane z różnych materiałów, takich jak aluminium czy włókno węglowe. Koła aluminiowe są lekkie i wytrzymałe, co sprawia, że są powszechnie stosowane. Są jeszcze lżejsze i oferują lepszą sztywność, ale ich zakup może wiązać się z dużo większym wydatkiem.

Opony

Opony mają bezpośredni kontakt z podłożem i wpływają na przyczepność oraz komfort jazdy.

Rodzaje opon:

• opony szosowe są wąskie i mają gładki bieżnik, co minimalizuje opory toczenia i pozwala na szybką jazdę po asfalcie;
• opony terenowe, używane w rowerach górskich, są szersze i mają agresywny bieżnik, który zapewnia dobrą przyczepność na luźnych i nierównych nawierzchniach;
• opony gravelowe stanowią kompromis, oferując wystarczającą przyczepność na szutrowych drogach i komfort na asfalcie.

Ciśnienie w oponach – wyższe ciśnienie zmniejsza opory toczenia i zwiększa prędkość na gładkich nawierzchniach, podczas gdy niższe poprawia przyczepność i amortyzację na nierównych drogach.

Zobacz również: Jak dopasować rozmiar dętki do Twojego roweru? Poradnik Sprint-Rowery

Kierownica i siodełko

Kierownice różnią się między sobą kształtem i szerokością. Najlpiej, gdy dopasujesz jej rozmiar do swojego stylu jazdy i budowy Twojego ciała.

• Kierownice proste – znane również jako flat bars, są najczęściej spotykane w rowerach górskich. Oferują dobrą kontrolę nad rowerem, szczególnie w trudnym terenie. Ich szerokość pozwala na precyzyjne sterowanie rowerem.
  
  
• Kierownice szosowe – z zakrzywionymi końcami (drop bars) są powszechnie stosowane w rowerach szosowych i gravelach. Umożliwiają różne pozycje dłoni, co zwiększa komfort podczas długich tras. Pozwalają na aerodynamiczną pozycję, zmniejszając opór powietrza.

Siodełko musi być dopasowane do anatomii rowerzysty, aby zapewnić wygodę podczas długich tras.

• Siodełka żelowe – oferują dodatkową amortyzację i są idealne do rekreacyjnej jazdy oraz długich wycieczek. Żelowa wkładka redukuje nacisk na kości, co zwiększa komfort jazdy.
  
  
• Siodełka wyścigowe – są zaprojektowane tak, aby umożliwiać efektywne pedałowanie podczas wyścigów. Nie należą do najwygodniejszych i powinno się ich używać w połączeniu ze specjalistycznymi spodenkami z wkładką.
  
  
• Siodełka z wycięciem – z centralnym wycięciem lub kanałem, zaprojektowane w celu zmniejszenia nacisku na okolice krocza, co jest szczególnie ważne podczas długodystansowej jazdy.

Znajomość budowy roweru – gwarancja udanej jazdy

Dobór odpowiednich części i akcesoriów może znacznie poprawić jakość jazdy. Inwestycja w wysokiej jakości komponenty, takie jak korby, przerzutki czy hamulce, zapewnia nie tylko lepszą bezpieczeństwo, ale także trwałość i niezawodność sprzętu. 

Regularna konserwacja i dbałość o stan techniczny roweru również są niezbędne, aby cieszyć się bezproblemową i bezpieczną jazdą przez długie lata.

Jeżeli szukasz profesjonalnych porad, wysokiej jakości rowerów i komponentów, odwiedź nasz sklep internetowy. Znajdziesz tam szeroką ofertę rowerów miejskich, górskich, trekkingowych i szosowych oraz wszystkie części rowerowe, które pomogą Ci w pełni cieszyć się każdym kilometrem przejechanym na rowerze!